500 Üniversite Nasıl Açılır?

500 Üniversite Nasıl Açılır?
Aşağıda herkesin anlayabileceği şekilde kaba parmak hesabı yapılarak 500 Üniversite Kurma üzerine kısa kısa notlar düşülmüştür. Sesli düşüncenin ürünü olup kalitatif ve kantitatif analizleri ayrıntılı yapılmalıdır. Her sene üniversite kapılarından döndürüp, lise çağında soru çözme makinesine çevirip herhangi bir meslek edindiremediğimiz milyonlarca gencin vebali hepimizin omzunda. Çözüm üretmek hepimize düşüyor. Genç nüfus dediğimiz, demografik üstünlük dediğimiz gençlik 10 sene sonra ne hale gelecek düşündünüz mü?


500 Üniversite
Sonda söyleyeceğimizi başta söyleyelim. Türkiye'nin bilinen meselesinin çözümü basit. Üniversite arzını genişletmek yani bol miktarda üniversite açmak gerekiyor. Bu herkesin sandığı kadar zor ve pahalı bir şey de değil. Türkiye'nin özel üniversite kurulmasının önünü açması gerekiyor. Pek çok kişi Türkiye'deki vakıf üniversitelerini özel üniversite zannediyor. Bu yaygın ve yanlış bir kanaat. Türkiye'de özel üniversite kurulamıyor. Bu konuda öyle bir kanun yok. Kısaca Vakıf Üniversitelerini Devlet Üniversiteleri kapsamında değerlendirebilirsiniz. Farkları fiyatları tabii.


Türkiye'de Özel Üniversite Yok
Başta özel üniversite için yasa yok. Özel sektör için üniversite kurmanın cazip bir tarafı yok. Vakıflar kar amacı gütmeyecek şekilde üniversite kurabiliyor. Bu yüzden üniversite açma oranı çok düşük. Üniversite açmak için ya tamamen kendisini hayra adamış vakıf olmak, veya paraları üyelerden tıkır tıkır aidatlar şeklinde kesilen bir kaynağa sahip olmak (örnek Odalar Birliği) ya da arkasını bol ürün yelpazesine dayayan büyük bir holding olmak gerekiyor.

Mevcutların fiyatlarının yüksek olması biraz da vakıf üniversitelerinin azlığı ve özel üniversitelerin olmaması nedeniyle. Her ne kadar kazanç sağlayamaz dese de büyük özel sektör firmaları (holdingler) dolaylı yoldan kesinlikle kazanç sağlıyorlar. En basiti gidin Sabancı Üniversitesinin kampüsüne, kampüsteki alışveriş merkezlerinden koridorlarda satılan veya öğrencilere ücretsiz sağlanan sulara kadar hepsi Sabancının sektörel ürünleri. Yine Koç Üniversitesine gidin sistemin her tarafında kullanılan ürünler Koç Ürünleri. Büyükler için problem yok. Kendi firmalarından aldığı bol sıfırlı hizmetlerle durumu telafi ettiklerini herkes bilebilir. Hiçbirşey yapamasa dahi stratejik sektörlerine yatırım amaçlı kalifiye insan gücü yetiştirmek için değer.

Fakat küçük oyuncuların bu işe girebilmesi mümkün değil. O yüzden sayıları yok denecek kadar az. Çare herkesin özel üniversite açılabilmesi. Ayrıca bu büyüklerin de fatura şişirmelerine gerek kalmadan dolaysız kazanç sağlayabilmeleri elde edilir. Ama her anlamıyla serbest rekabetin sağlanması gerekir.

Japonya'da Üniversite başına düşen Öğrenci sayısı 2,500
Sayısı 1500'ü geçen üniversiteye sahip Japonya'da Üniversite başına düşen Öğrenci sayısı 2,500. Türkiye'de çeşitli şubelerle yayılan büyük bazı dersanelere bakın belki 10 üniversite kuracak kapasiteleri var. Ama özel üniversite kuramıyorlar. Nedeni Koç ve Sabancı gibi yan şirketleriyle dolaylı kazanç sağlayabilecekleri yapıları yok.

Acilen Özel Üniversite
Türkiye'nin acilen Özel Üniversitelerin kurulabilmesi için ilgili tedbirleri alması gerekiyor. Türkiye'nin önündeki problem yasal eksiklik.

Özel Üniversite Kurma Maliyeti
İlk kurulan maliyet rakamı aslında pek önemli olmamakla birlikte fikir vermesi açısından örnek verilmektedir.

İyi bir üniversite kurmanın maliyeti birkaç sene önce yaptığımız küçük bir fizibilite çalışmasına göre 50 milyon YTL civarındaydı. (Pahalı teçhizat gerektiren bazı bölümleri düşünmüyoruz ilk etapta) Türkiye'de dersanelere ve üniversite hazırlığına giden rakam yılda 5 milyar YTL tahmin ediliyor. Yani 5 milyar YTL/50 milyon=Senede 100 Üniversite. Yani burada koyulan 500 Üniversite hedefine 5 yılda ulaşılabiliyor. Üniversiteye hazırlık için dökülen paranın eğitime ciddi hiçbir katkısı yok. Ciddi Bilgi kazandırmıyor. Bol bol çoktan seçmeli çözen makineler üretiyor. Çoktan seçmeli hiç bir testle öğrencinin analitik, sentezleme ve değerlendirme bilgi seviyelerini ölçmek mümkün değil.

Birkaç yıl önce TV'de izleyenler bilir. Üniversitede kazandığı bölümü yazın Denizli'ye kızıyla birlikte görmeye giden bir baba okulu görünce feryat figan ediyordu. Bu kadar hazırlığı bu okul için mi yaptık diye..

Çoğu üniversitenin durumu içler acısı. Anadolu'da pekçok üniversitede koskoca bölümlerin sadece birkaç öğretim üyesi tarafından yürütülmeye çalışıldığını biliyor muydunuz?

Üniversitenin İşletme Maliyetleri
Üniversitenin İşletme Maliyetlerinin en büyük kısmını öğretim üyeleri giderleri oluşturmaktadır. En ideal üniversitede öğrenci/hoca oranı 15/1'dir Türkiye'de bu 70/1'e kadar çıkmakta (özellikle Anadolu'daki üniversiteler). En ideal ortamda (15/1) diyelim ki 15,000 öğrenci var. İdeal Hoca sayısı 1,000. Ortalama 2,000 YTL'den yılda 36 milyon YTL ediyor. Diğer personel ve işletme giderleri (ilk kurulum düşünülmüyor) ile 50 milyon YTL.

Değirmenin Suyu Nereden Gelecek?
Özel Üniversiteler gerek yurt dışından öğrenci temini, gerekse yurt dışından gelen öğrenciler en önemlisi de araştırma ve geliştirme çalışmalarıyla bunu gerçekleştirmesini bilecektir. Aşağıdaki basit hesap yasal olarak özel sektörün önünün açıldığını düşünerek yapılmıştır. Yukarıdaki örnekte 15,000 öğrenci vardı. Pekçok ülkede üniversitenin en az %20'si yabancı öğrencidir. Bu, 15 binlik üniversitedeki 3,000 öğrencinin yabancı olduğu anlamına geliyor. 3,000 öğrencinin her birinden alınacak 10,000 dolarlık okul ücretiyle tüm öğretim üyelerinin yıllık işletme masrafı (36 milyon YTL) çıkıyor. Çok kimsenin beğenmediği körfez ülkelerinde özel üniversitelerin yıllık harcı en az 20 bin dolardır. Bu biline..

Geriye kalan 14 milyonluk işletme masrafını %80 yerli öğrenciye (12 bin öğrenci) böldüğünüzde öğrenci başına 1,167 YTL düşüyor. İngiltere ve ABD'deki gibi öğrenciyi çalışmaya başladığında geri ödemek için kredilendirebilirsiniz. Tabii bu parmak hesabı sadece öğrenci gelirlerine dayalı hesap. Üniversitelerin asıl gelir kaynağı araştırma projeleridir. Örneğin, ABD'de çeşitli üniversiteler yazın hocaya para ödemez. Hoca aldığı araştırma projeleri nedeniyle durumundan pek de şikayetçi olmaz.

Malezya Örnekli Analiz
Malezya'da yabancı öğrenci şu anda 60,000 olup 100,000 hedefleniyor. Bunun anlamı yukarıdaki analize göre 400,000 Malezya'lı öğrenci demek. Yabancı Öğrencilerin Malezya'ya getirisi yıllık 1.5 milyar dolara yakın. İngiltere'nin Yabancı Öğrencilerden yıllık 150 milyar dolar tek kalemden girdisi olduğu söyleniyor (bknz). Yani Türkiye'nin tüm ihracat rakamı. Türkiye'deki yabancı öğrenci sayısı sadece 2,000. Yanlış duymadınız yazıyla sadece İkibin.

Öğretim Üyesi Temini
Türkiye'nin eski YÖK kafasıyla öğretim üyesi yetiştirme veya yetiştirememede ne kadar usta olduğu ortada. Öğretim Üyesi açığını telafi için geçici yöntemle Hindistan gibi ülkelerden hoca getirtmek mümkün. Cumhuriyet'in ilk yıllarında Almanya'dan bol hoca ithal edilmişti. Ama uzun vadede Türkiye'nin artık öğretim üyesi açığını kapatmak için ciddi tedbirler alması gerekiyor.

Sonuç
Yukarıda kaba parmak hesabıyla çok basit bir tahlille Türkiye'nin durumu ortaya konmaya çalışıldı. Türkiye sadece problemi iyi teşhis edip çözüm için adım atmak zorunda. Bunu vizyonuna koymalı. Türkiye'de yasakçı ve eski kafaların artık değişmesi ve çözüm üretilmesi gerekiyor. Her sene üniversite kapılarından döndürüp, lise çağında soru çözme makinesine çevirip herhangi bir meslek edindiremediğimiz milyonlarca gencin vebali hepimizin omzunda.

Not: Her sene üniversite hazırlığına giden paraları tahmin için Uzaktan Eğitim ve ÖSS anketleri adresinde anketler konuldu. İlgili adayların doldurmasını bekliyoruz. Üniversite yolunda harcanan paralarla kaç üniversite açılabileceğini hesaplayarak burada yakında duyurmayı planlıyoruz.